انزلی چشم انتظار شهردار جدید/ حکایت شهرداری که آمد و رفت

خبرگزاری مهر – گروه استان‌ها- مریم ساحلی: شهر ساحلی انزلی این روزها چشم انتظار انتخاب شهردار جدید است. شهری که روزگاری از آن به عنوان دروازه اروپا یاد می‌شد، برای حفظ زیبایی‌ها و ارائه مناسب خدمات شهری نیازمند تحولی اساسی در حوزه مدیریت شهری است. جغرافیای مثال زدنی و پیشینه درخشان مدنی و فرهنگی و دیگر ویژگی‌ها و ظرفیت‌های ارزشمند این شهر ساحلی از دیرباز زبانزد خاص و عام بوده است اما آنچه «آه» را از نهاد انزلی روانه آسمان می‌کند، کمبودها و چالش‌هایی است که سال‌های بسیار با آن روبرو بوده است. به جرأت می‌توان گفت مدیریت شهری مناسب می‌تواند نقشی به سزا در التیام بسیاری از دردهای این شهر داشته باشد.

این روزها که هجوم ویروس تاج دار بر ابعاد گوناگون زندگی مردم در گیلان و ایران تأثیر گذاشته، اهالی انزلی با موضوع مهم انتخاب شهردار جدید نیز مواجه هستند. هم اکنون گمانه زنی‌ها، گفتگو در باب عملکرد شورای شهر در عرصه نظارت و مطالبه‌ای که باید از شهردار پیشین می‌داشت و بحث و تبادل نظر درباره انتظارات از شورای شهر که قرار است شهردار جدید را برگزیند، از جمله موضوعاتی است که در فضای مجازی شاهدش هستیم.

بهبود زیرساخت‌های شهری، ممانعت از تخلفات ساختمانی، توجه به حریم میراث فرهنگی و حفاظت از این میراث، ایجاد درآمد پایدار برای شهرداری، مدیریت مناسب پسماند و رفت و روب مطلوب شهر، بهبود منظر شهری و فضای سبز، توجه مطلوب به فرهنگ و هنر، مهیا ساختن امکانات متناسب با یک شهر گردشگر پذیر، ایجاد تعامل مناسب با ادارات و نهادهای مرتبط، جلب مشارکت نخبگان و کارشناسان مجرب در زمینه‌های مرتبط و ایجاد ساختاری فعال و کارآمد در مجموعه شهرداری از جمله انتظارات شهروندان انزلی از مدیریت شهری است.

شهرداری که رفت

«حسن پورقربان» شهردار پیشین انزلی روز ۲۹ شهریورماه سال ۹۶ با رأی چهار عضو از هفت نفر عضو شورای اسلامی به عنوان شصت و دومین شهردار انزلی انتخاب شد. وی پیش از آن معاونت شهرداری رضوانشهر، معاونت شهرسازی شهرداری لاهیجان، شهرداری لنگرود، رئیس اداره راه و شهرسازی شهرستان لنگرود و شهرداری املش را در پیشینه کاری خود داشت، اما عملکردش در طی دوران تصدی شهرداری انزلی با انتقادات بسیاری به ویژه از سوی کنشگران شهری و سازمان‌های مردم نهاد روبرو شد.

سخنگوی شورای اسلامی شهر انزلی در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: با توجه به مواردی چون وضعیت شهرداری انزلی و نگرانی‌هایی که کارکنان آن داشتند، از حدود یک سال و نیم پیش موضوع استیضاح شهردار مطرح بود اما متأسفانه از سوی برخی اعضای شورا مورد موافقت قرار نمی‌گرفت، چرا که ایشان معتقد بودند باید فرصت بیشتری به شهردار داده شود. در نهایت همین اواخر طرح سوال از شهردار مطرح شد و به انجام رسید؛ اما پاسخ شهردار برای هیچکدام از اعضای شورا قانع کننده نبود و سرانجام قرار بود استیضاح شهردار انجام شود که حکم تعلیق از سوی دستگاه قضائی برای شهردار انزلی صادر شد.

مه سیما نصیری می‌افزاید: طبق ضوابط موجود هر شهرداری که حکم تعلیق داشته باشد، برکنار می‌شود و این شهردار حتی در صورت تبرئه نیز نمی‌تواند به سمت خویش بازگردد. بنابراین با استناد به بند ۴ شرایط عزل شهردار، آقای پورقربان از شهرداری انزلی برکنار و از سوی شورای اسلامی شهر آقای «مهدی خلیلی» که پیش از این در سمت مسئول درآمد شهرداری مشغول به کار بود، به عنوان سرپرست شهرداری انتخاب شد. البته حداکثر زمان سرپرستی سه ماه است و طی این مدت شورا باید بکوشد تا با درایت و هوشیاری به انتخاب شهرداری که بتواند به اوضاع شهرداری انزلی سامان ببخشد، اقدام کند. از این رو قرار است شورای اسلامی شهر انزلی جلسه‌ای برگزار کند تا در آن به نحوه انتخاب شهردار جدید بپردازد.

وی یادآور می‌شود: بر اساس دستورات اخیر کشوری، علاوه بر شرایطی که پیش از این در انتخاب شهردار وجود داشته، تنها افرادی می‌توانند در پروسه انتخاب شهردار شرکت کنند که حتماً سابقه ۵ سال مدیریت میانی را داشته باشند.

نگاهی کوتاه به عملکرد شهردار پیشین

یکی از اعضای انجمن طرفداران توسعه انزلی با اشاره به تعلیق شهردار از سمت خود به علت اتهامات مالی از سوی مقامات قضائی در گفتگو با خبرنگار مهر به روند انتخاب شهردار برکنار شده انزلی اشاره و اظهار می‌کند: شورای پنجم انزلی، تابستان ۹۶ با انتشار فراخوان به دنبال انتخاب شهردار برای انزلی بود که نتیجه فراخوان به حضور نام‌هایی با سوابق، تحصیلات و رویکردهای متفاوت در حوزه مدیریت شهری انجامید. اما انگار اعضای شورا خود نمی‌دانستند که برای احیای شهرداری انزلی به حضور چه چهره‌ای و با چه سطح از تخصص و نحوه مدیریت، نیاز است. لذا این پروسه آزمون و خطا را تا انتخاب شهردار تعلیق شده پیش بردند و فردی را با شعار افزایش دو برابری بودجه شهرداری انتخاب کردند. ولی این ارائه و انتخاب هیچ گاه شفاف نشد که شهردار با چه ابزار و روشی قصد افزایش درآمد شهرداری را دارد که توأمان به منابع و ظرفیت‌های طبیعی شهر هم لطمه‌ای وارد نشود.

آرمین صافدل می‌گوید: سرانجام شهردار در زمستان همان سال اولین دفترچه بودجه خود را تحویل شورای شهر داد؛ بودجه پیشنهادی دربرگیرنده یک افزایش ۲.۵ برابری نسبت به بودجه تحقق یافته سال قبل بود. در واقع وقتی ۵۶ میلیارد تومان میزان بودجه محقق شده سال ۹۶ بود برای سال ۹۷ بودجه ۱۴۱ میلیارد تومان به تصویب رسید. در همان روزها کنشگران مدنی با به چالش کشیدن این نحوه مدیریت و بودجه نویسی، به محقق نشدن این بودجه حبابی اشاره کردند. باید توجه داشت که عمده منابع درآمدی این بودجه از راه فروش تراکم غیرمجاز بود که بسیار به زیست پذیری شهر انزلی آسیب وارد می‌کرد. متأسفانه علی‌رغم این هشدارها، اعضای شورا بودجه پیشنهادی آقای شهردار را شجاعانه و نیاز شهر توصیف و آن را با اکثریت آرا تصویب کردند.

وی یادآور می‌شود: در ادامه فعالیت شهردار، کنشگران شهری شاهد بروز تخلفات جدی و آشکار در حوزه ساخت و ساز و صدور پروانه‌های ساختمانی بودند که در اولین فرصت همه این آسیب‌ها را با شورای شهر در میان گذاشتند اما شورا به عنوان یک نهاد نظارتی که می‌بایست ناظر بر عملکرد شهردار باشد، اعتنایی به انتقادات کنشگران شهری نکرد.

عدم برنامه‌محوری

وی ادامه می‌دهد: مهم‌ترین نکته منفی شهردار و شورای شهر دانش‌گریزی و عدم برنامه محوری بود که از روزهای اول به کرات ضرورت آن از سوی منتقدان یادآوری شد، اما شورای شهر این امر مهم یعنی برنامه ریزی و ترسیم چشم اندازی برای شهر را موکول به آینده می‌کرد و تا آخرین روزها هیچ اتفاقی در راستای تحقق این امر نیفتاد. بسیاری از کنشگران شهری این گریز از برنامه ریزی از سوی مدیریت شهری را یک خواست و امر عامدانه برای فرار از شفافیت و عدم پاسخگویی به شهروندان می‌دانستند. چرا که شهردار منتخب در تمام دوران فعالیت خود نه تنها پاسخگوی سوالات و ابهامات شهروندان و کنشگران نبود، بلکه با حمایت شورای شهر در تمام سی ماه دوران فعالیتش از طرح سوال از سوی شورا مصون بود که بروز تخلفات از سوی وی را می‌توان ناشی از حاشیه امنی که شورای شهر با عدم نظارتش برای او ایجاد کرد، دانست.

چالش انتخاب شهردار

مردم انزلی هم اکنون چشم انتظار انتخاب شهردار جدید هستند. مدیر عامل یکی از مؤسسه مردم نهاد در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار می‌کند: انتخاب شهردار طی چندین سال اخیر، یکی از چالش برانگیز ترین رویکردهای اجتماعی در بندرانزلی بوده است. در حالی که مهم‌ترین و اصلی ترین وظیفه شورانشینان، همین انتخاب شهردار است. انتخاب‌های نه چندان متناسب با نیازها و واقعیت‌های شهر، سبب شده در بین فرهیختگان و فعالان اجتماعی این سوال مطرح شود که هدف از انتخاب نمایندگانی به عنوان اعضای شورای شهر چیست؟ و اگر انتخاب یک شهردار این گونه دست‌خوش افکار جناحی و گروهی می‌شود، چرا در شهر انتخاباتی برای برگزیدن شهردار برگزار نمی‌شود تا مردم بتوانند مستقیماً شهردار شهر را انتخاب کنند.

مجید لاهوری با نامناسب دانستن رویه شورای چهارم در انتخاب شهردار می‌گوید: شهروندان در انتخابات شورای پنجم، به لیستی ظاهراً یک دست به نام «لیست امید» اعتماد کرده و رأی دادند. اما همین انتخاب شهردار اولین چالش پیش روی اعضای شورا در انتخاب شهردار بود و تعریف روند اشتباه در انتخاب شهردار شورای پنجم را از ابتدای کار وارد چالش بزرگی کرد. از جمع آوری رزومه کاری در یک نمایندگی بیمه یا بنگاه ملکی گرفته تا برگزاری جلسات ارائه طرح و برنامه و… که همگی سبب شد تا شورانشینان به سمت انتخابی جناحی پیش روند و در نهایت به راحتی نخبگان بومی و توانمند شهر را کنار گذاشته و گزینه‌ای غیر بومی را به عنوان شهردار برگزینند.

روند انتخاب شهردار به گونه‌ای پیش رفت که برخی از اعضای شورا ناچار شدند تا انتهای کار، تمام قد از شهردار منتخب خود حمایت کنند و این موجب شد تا وظیفه اصلی خود، یعنی نظارت بر عملکرد شهردار را به فراموشی بسپارند.

گمانه زنی‌ها در فضای مجازی / ضرورت ارائه برنامه کارآمد

این روزها مردم انزلی شاهد گمانه زنی‌هایی در مورد شهردار آینده شهر هستند. یک کنشگر شهری در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار می‌کند: از اشتباه در انتخاب شهردار سابق که بگذریم باید گفت، تغییر ایشان می‌توانست زودتر انجام شود و استعفای رئیس سابق شورا که اصلی‌ترین حامی شهردار بود، بهترین زمان برای استیضاح به شمار می‌رفت که فرصت سوزی شد و بی توجهی شورا به نظرات دلسوزان و توصیه دستگاه‌های نظارتی در عمل چندین ماه فرصت بیشتر به شهردار داد و مشکلات بیشتری برای شهر ایجاد شد.

محمد کهنسال می‌گوید: متأسفانه از شورایی که اسیر روزمرگی شده نمی‌توان انتظار انتخاب یک شهردار مناسب را داشت و برخی رسانه‌های با شناسنامه و بی شناسنامه فعال در فضای مجازی شهر در حال تعرفه افرادی هستند که به زعم خود مناسب می‌پندارند؛ صرف نظر از نیت این رسانه‌ها و مناسب یا نامناسب بودن افراد مورد نظرشان، این روش یعنی معرفی کردن و حمایت از یک کاندیدا به نظر من روشی اشتباه است؛ نه به این مفهوم که افراد معرفی شده مشکل داشته باشند یا صلاحیت نداشته باشند، از این جهت که وقتی شیوه انتخاب مبتنی بر یک روش منطقی نباشد، همواره ممکن است بهترین انتخاب نشود. از این رو در خصوص اسامی معرفی شده به عنوان کاندیدای شهرداری، اظهار نظر در خصوص نقاط قوت و ضعف آنها و مقایسه ایشان را منطقی نمی بی نم و طبعاً هر کدام از این افراد نقاط قوتی دارند و ممکن است نقاط ضعفی نیز داشته باشند اما تا ندانیم چه می‌خواهیم و برای دست یافتن به آن، چه راهی را باید برویم مقایسه افراد نتیجه نمی‌دهد چون حب و بغض‌ها جایگزین منطق خواهد شد.

کهنسال تصریح می‌کند: بیش از دانش، سوابق و توانایی افراد، برنامه آنها برای اداره شهر مهم است؛ به خصوص که قرار است شهرداری برای حدود یک سال و در خوش بینانه ترین شرایط چهارده ماه انتخاب شود و طبعاً برنامه‌ها نیز نباید خارج از این چارچوب باشد.

این عضو انجمن طرفداران توسعه انزلی یادآور می‌شود: به زعم من مهم‌ترین موضوع این است که شهردار یک سال آینده انزلی باید بتواند واگن خارج شده از مسیر مدیریت شهری را به ریل بازگرداند و این اتفاق نیازمند به تمهید سه فعالیت ویژه در برنامه است. اولین کار، بررسی وضعیت فعلی شهرداری و اتفاقات رخ داده در چند سال گذشته و تهیه آمار و اطلاعات دقیق از وضعیت مالی شهرداری و به ویژه بدهی‌های بالفعل و بالقوه به یادگار مانده از شهرداران سابق است. کار دوم، ایجاد زیرساخت‌های لازم برای شفاف‌سازی فرآیندها، خدمات، درآمدها و نحوه هزینه کردها چه در بخش جاری و چه عمرانی است و سومین گام بسترسازی برای اصلاح ساختار شهرداری منطبق با قانون و فعال سازی مجموعه‌ای است که وظیفه برنامه ریزی، کنترل و هدایت فعالیت‌های مطالعاتی را بر عهده گیرد.

ضرورت توجه به نیازهای شهر

اعضای شورای اسلامی شهر منتخبین مردم هستند و شهروندان انتظار دارند تا نمایندگانشان در شورا با دقت و توجه کافی به نیازهای شهر و چالش‌های موجود در حوزه مدیریت شهری آن دست به انتخاب شهرداری کارآمد، متعهد و دلسوز بزنند.