ایسنا/خراسان رضوی سرمایه‌گذاری در توسعه مهارت‌های یک ملت از طریق آموزش حرفه‌ای، یکی از مولفه‌های مهم توسعه سرمایه انسانی است. برخی از جوامع آموزش‌های فنی و حرفه‌ای را بی‌اهمیت نشان می‌دهند و این امر باعث شده افراد بیشتر به سمت دانشگاه‌ها گرایش یابند و درنهایت منجر به بیکاری نیروی کار یک کشور شود.
دلیل بیکاری عدم وجود مهارت‌هایی است که هر کشور به آن نیاز دارد و منجر شده تعداد فارغ‌التحصیلان بدون مهارت در برآورد نیازهای اقتصاد تشدید شوند. بنابراین جوامع باید آموزش فنی و حرفه‌ای را با هدف نهایی پیدا کردن راه‌حل‌های ماندگار برای ایجاد اعتمادبه‌نفس در آموزش‌های فنی و حرفه‌ای ترویج کنند. نیاز به ایجاد اعتمادبه‌نفس ریشه در داستان‌های موفقیت کشورهایی است که تاکید بر آموزش فنی و حرفه‌ای را مسیری برای ارائه مهارت‌های مهم صنعت می‌دانند.
جوامع به دلیل ادای احترامی که به فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌ها، ارتباط بین آموزش حرفه‌ای و عدم موفقیت دانشگاهی، زیرساخت ضعیف در موسسات آموزش حرفه‌ای و نتایج غیرمستقیم مهارت‌های حاصل از فن به آموزش فنی و حرفه‌ای بدبینی به این نوع آموزش مهارتی ایجاد کردند. بنیادی کردن آموزش‌های فنی و حرفه‌ای در برنامه درسی آموزش در پیشبرد برنامه توسعه سرمایه انسانی بسیار مهم است.
در حال حاضر برخی از کشورهای درحال‌توسعه در حال ارتقاء آموزش فنی و حرفه‌ای (VET) به‌عنوان راهی برای ایجاد سرمایه انسانی و تقویت رشد اقتصادی هستند.
آموزش فنی و حرفه‌ای (TVET) چیست؟
مطابق تعریف یونسکو و سازمان بین‌المللی کار (ILO) ، آموزش‌های فنی و حرفه‌ای، جنبه‌های فرآیند آموزشی علاوه بر آموزش عمومی، مطالعه فن‌آوری‌ها و علوم مرتبط، کسب مهارت‌های عملی، نگرش و درک است.
آموزش فنی و حرفه‌ای دانش مربوط به شاغلین در بخش‌های مختلف زندگی اقتصادی و اجتماعی علاوه بر دانش فنی و استعداد، افزایش تاکید بر مهارت‌هایی ازجمله ارتباط، مذاکره و کار گروهی است. موسسات آموزش خصوصی، یا سایر مکان‌های آموزشی دستورالعمل رسمی یا غیررسمی باهدف دستیابی به همه بخش‌های جامعه به منابع یادگیری مادام‌العمر دارند. به‌طور سنتی، کار به‌اصطلاح “ذهنی” باکار “دستی” در تضاد است.از یک‌سو حرفه‌های یقه‌سفید (دفتری) و از سوی دیگر بازرگانان، تکنسین‌ها و غیره قرار دارند.
امروزه چنین تمایزی نباید وجود داشته باشد، اما برخی از جوامع همچنان به کم‌ارزش شدن و به حداقل رساندن آموزش فنی می‌پردازند و دانش‌آموزانی که در تحصیلات خود با مشکل روبرو هستند، آن‌هایی هستند که معمولا به رشته‌های حرفه‌ای وارد می‌شوند.
ناکافی بودن سرمایه‌گذاری‌ها در TVET به زوال آن کمک کرده و اثربخشی آن را کاهش داده است. بااین‌حال، هدف اصلی TVET آموزش جوانان و بزرگسالان به‌طور یکسان و آماده کردن آنان برای بازار کار است.
با انقلاب فن و نوآوری در علم و فناوری، نیازهای بازار کار به‌طور قابل‌توجهی تحول‌یافته است. برای مطابقت با آموزش پیشنهادشده با خواسته‌های حرفه‌ای، باید چالش‌های جدیدی برطرف شود. در همین راستا، چندین کشور در تلاش هستند تا باهدف آموزش جوانان به نیازهای ملی، منطقه‌ای یا بین‌المللی در بازار، سیستم آموزشی خود را اصلاح کنند.
در سال ۲۰۱۸ و در روز جهانی مبارزه باکار کودکان، یونیسف و اتحادیه فنی و حرفه‌ای ترکیه (TESK) ویدئویی را درباره نقش آموزش فنی و حرفه‌ای در حفاظت از کودکان در معرض خطر کار و اهمیت آموزش فنی و حرفه‌ای منتشر کردند.
کار کودک باعث می‌شود کودکان در هر سنی از مدرسه جدا شوند، کار آنها را از خانواده خود دور کند و زمان بازی و تفریح را محدود کند. کار کودک، به‌ویژه در بدترین اشکال آن، به رشد ذهنی، اجتماعی، جسمی و روانی کودکان آسیب می‌رساند.
یونیسف و TESK برنامه ویژه‌ای را برای هدف قرار دادن شرکت‌های کوچک و متوسط (SME) بر اهمیت آموزش و آموزش فنی و حرفه‌ای تهیه کردند. هدف این برنامه کمک به فراهم آوردن محیط یادگیری حمایتی و ایمن برای کودکان در دوران کارآموزی و حذف کار کودکان در SME بود. این مشارکت از این شرکت‌ها حمایت می‌کند تا اقدامات بهداشتی و امنیتی شغلی لازم را رعایت کنند تا آنها بتوانند فرصت‌های یادگیری ایمن را برای کودکان فراهم کنند و آنها را برای آینده بهتر آماده کنند.
آموزش فنی و حرفه‌ای در اروپا
آموزش فنی حرفه‌ای اولیه (I-VET) در اروپا معمولا قبل از شروع زندگی کاری دانش آموزان در سطح متوسطه و بالاتر انجام می‌شود. این فعالیت‌ها یا در یک محیط مدرسه (عمدتا در کلاس) یا در یک محیط کار مبتنی بر کار، مانند مراکز آموزشی و شرکت‌ها برگزار می‌شود. این مورد به سیستم‌های ملی آموزش و ساختارهای اقتصادی هر کشور بستگی دارد.
آموزش فنی و حرفه‌ای پیشرفته ( C-VET) در سطح بالاتر یا بعد از شروع زندگی کاری صورت می‌گیرد و هدف از آن ارتقاء دانش، کمک به شهروندان برای دستیابی به مهارت‌های جدید، بازآفرینی و پیشرفت شخصی و حرفه‌ای آنان است که عمدتا مبتنی بر کار است و اکثر یادگیری‌ها در یک محل کار اتفاق می‌افتد.
به‌طور متوسط ، ۵۰ درصد از جوانان اروپایی ۱۵ تا ۱۹ ساله در I-VET شرکت می‌کنند. بااین‌حال، میانگین اتحادیه اروپا تفاوت‌های جغرافیایی قابل‌توجهی در مشارکت ۱۵درصد تا بیش از ۷۰درصد را نشان می‌دهد.
در اول جولای سال ۲۰۲۰، کمیسیون آموزش دستورالعملی بلندپروازانه برای راهنمایی تلاش‌های بهبودی از مشکلات ایجادشده با کووید-۱۹در زمینه‌های اشتغال و سیاست‌های اجتماعی ارائه کرد که بر روی مهارت و مهارت‌های فنی و حرفه‌ای تاکید دارد.
پیشنهاد کمیسیون برای توصیه شورای مهارت‌ها در زمینه آموزش و حرفه‌آموزی (VET) برای رقابت پایدار، تساوی اجتماعی و تاب‌آوری است تا اطمینان حاصل شود VET به مهارت‌هایی برای پشتیبانی از بهبودی کووید-۱۹ و همچنین مهارت‌های کارکنان با انتقال به روش‌های سبز و دیجیتال، به روش اجتماعی عادلانه کمک خواهد کرد.
آموزش فنی و حرفه‌ای در آسیا
کشورهای منطقه آسیا با توجه به ملاحظات تاریخی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی تاکیدات متفاوتی در آموزش عمومی و حرفه‌ای قرار داده‌اند. درحالی‌که آموزش متوسطه عمومی به‌نوعی یکنواخت است، در بسیاری از کشورها الگوی متنوعی از آموزش و آموزش فنی و حرفه‌ای وجود دارد. این روش حداقل شامل دو شکل عمده است؛ آموزش فنی و حرفه‌ای در سیستم‌های رسمی آموزش (مدارس راهنمایی و متوسطه اول، متوسطه دوم) و آموزش خارج از یک سیستم رسمی آموزش (آموزش‌های قبل از استخدام و آموزش در محل کار).
در چندین کشور آسیای شرقی، تاکید بر مدارس رسمی متوسطه فنی و حرفه‌ای است و بر موسسات آموزشی و آموزش‌های شغلی توجه زیادی نمی‌شود. در بسیاری از کشورهای منطقه، کارفرمایان نیز برای آموزش مهارت‌های خاص پاسخگو هستند. با دگرگونی سریع جوامع در حوزه‌های اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، فنی و تحصیلی دیدگاه‌هایی در ماهیت حرفه‌ای وجود دارد. چالش‌های جدید آغازشده است و موارد قدیمی نیز در آموزش مهارتی دوباره ظاهر می‌شوند.
آموزش فنی و حرفه‌ای در آفریقا
آفریقا یکی از جوان‌ترین جمعیت‌های جهان است و حدود ۲۰۰ میلیون نفر در سنین ۱۵تا۲۴ سال دارد. در سال ۲۰۱۹، ۱۰ کشور با جوان‌ترین جمعیت در آفریقا بودند و در اکثر کشورهای آفریقایی، جوانان حداقل ۲۰ درصد از کل جمعیت ملی را تشکیل می‌دهند.
اگرچه پیش‌بینی می‌شود که میزان جوانان در سراسر جهان کاهش یابد اما انتظار می‌رود که آفریقا در همان سطح پیش‌بینی‌شده باقی بماند. این بدان معناست که تا سال ۲۰۴۵ تعداد جوانان آفریقا دو برابر خواهد شد و تا سال ۲۰۴۰ ، آفریقا بیشترین نیروی کار در جهان را خواهد داشت و از چین و هند نیز فراتر خواهد رفت.
این “سود جمعیتی” اگر استعدادهای سرمایه در حال رشد انسانی که به‌سرعت در حال رشد هستند در بخش‌های سودمند اقتصادی استفاده شود، فرصتی بی‌نظیر برای توسعه اقتصادی و اجتماعی ایجاد می‌کند. بااین‌حال ، اگر از سود سهام جمعیتی به‌طور موثر استفاده نشود، این پتانسیل رادارند که انسجام اجتماعی و ثبات سیاسی را مختل و تهدید کنند.
به همین دلیل برنامه ۲۰۶۳ آفریقا توسعه مهارت‌های کارآفرینی را از طریق آموزش، به‌ویژه آموزش‌های فنی و حرفه‌ای (TVET) برای دستیابی به پیشرفت، صلح پایدار و توسعه ارائه‌خواهد کرد.
بسیاری از برنامه‌های فنی و حرفه‌ای آفریقا در حال تدریس دوره‌های کارآفرینی با نگاهی به مهارت‌های ضروری هستند که باعث ایجاد سرمایه‌گذاری‌های جدید می‌شوند و فراگیران را قادر می‌سازند تا در بهبود بهزیستی کلی خود پیشرو باشند.
در آفریقا، توسعه مهارت‌های کارآفرینی در درجه اول بر درک خصوصیات و مهارت‌های کارآفرینی، مهارت‌های رهبری و مهارت‌های مدیریتی متمرکز است که برای موفقیت به‌عنوان کارآفرین لازم است. بااین‌وجود، پیشرفت محدودی برای شناسایی و تجزیه‌وتحلیل روند پیشرفت مهارت‌های مورداستفاده کارآفرینان آفریقایی وجود دارد که می‌توان از آنها برای ایجاد مدل‌های عملی برای توسعه این فرایندها در دوره‌های TVET استفاده کرد.
علاوه بر این ، پیشرفت کمی در ایجاد چارچوب محتوای آموزشی برای دستیابی به چنین مهارت‌هایی در آموزش TVET وجود دارد. برای رفع نابرابری بین نیازهای مهارت‌های کارآفرینی و برنامه‌های TVET ، نیاز به طراحی برنامه درسی با هدایت کارآفرینی برای توانمندسازی است که فراگیران بتوانند خود نوآوری ایجاد کرده و در بهبود بهزیستی کلی خود فعال شوند.
چین
از سال ۱۹۹۹، چین به‌طور قابل‌ملاحظه‌ای مقیاس و کیفیت بخش آموزش عالی حرفه‌ای خود را توسعه داده و آموزش عالی حرفه‌ای تقریبا نیمی از بخش آموزش عالی را تشکیل داده است. براساس داده‌های منتشرشده توسط وزارت آموزش‌وپرورش جمهوری خلق چین (MOE)، تا سال ۲۰۱۸ ، ۱۴۱۸ دانشکده فنی و حرفه‌ای ایجادشده است که ۵۳.۲ درصد از کل تعداد (۲۶۶۳) موسسات آموزش عالی در چین را تشکیل می‌دهد.
در سال ۲۰۱۸، آموزش عالی حرفه‌ای ۳.۶۸۸۳ میلیون دانشجو جدید پذیرفته و ۱۱ میلیون و ۳۳۷ هزار فراگیر را ثبت‌نام کرده است که به ترتیب ۴۶.۶درصد و ۴۰درصد ثبت‌نام منظم از آموزش عالی را تشکیل می‌دهند. علاوه بر این، بیش از ۹۰ درصد فارغ‌التحصیلان آموزش عالی حرفه‌ای در مدت ۶ ماه بعد از فارغ‌التحصیلی وارد بازار کار شدند.
بنابراین، پس از دو دهه توسعه آموزش عالی حرفه‌ای، چین به اهداف سیاسی تعیین‌شده برای شاخص‌هایی مانند مقیاس، کیفیت و میزان اشتغال فارغ‌التحصیلان و دریافت حقوق دست‌یافته است.
چین با ایفای نقشی اساسی در آموزش عالی، آموزش عالی حرفه‌ای را به یک مولفه اصلی سیستم آموزش عالی و منبع اصلی کارکنان بسیار ماهر و کاربردی تبدیل کرده است. تعدادی از کالج‌های حرفه‌ای رقابتی نیز ظهور کرده‌اند که می توان به ۱۰۰ مدرسه نمونه، موسسات ملی آموزش حرفه‌ای پیشرفته و موسسات آموزش عالی ملی نوآوری و کارآفرینی اشاره کرد.
هند
هند در حال تغییر جمعیت است و هم‌اکنون در حال گذر از مرحله “سود سهام جمعیتی” است. این مسأله چالشی برای سیاست‌گذاران ایجاد کرده است تا اطمینان حاصل کنند که فرصت‌های شغلی کافی برای نیروی کار رو به رشد وجود دارد. یکی از زمینه‌های مهم در اقتصاد هند توسعه سریع مهارت است.
آموزش رسمی حرفه‌ای با دستمزدهای بالاتر همراه است. مرد بودن و ساکن شدن در شهر، شانس شرکت در آموزش رسمی حرفه‌ای را بهبود می‌بخشد. نتایج این مدل نشان می‌دهد که بازده اقتصادی خوبی ایجاد خواهد شد که با آموزش رسمی حرفه‌ای در ارتباط است و ازاین‌رو، سرمایه‌گذاری منابع در آموزش‌های حرفه‌ای منطقی است.
منابع:
Chipfakacha, Raymond, The Role of Technical and Vocational Training in Developing Countries (September 16, 2019). https://doi.org/10.2139/ssrn.3454429
Kumar, R., Mandava, S. & Gopanapalli, V.S. Vocational training in India: determinants of participation and effect on wages. Empirical Res Voc Ed Train 11, 3 (2019). https://doi.org/10.1186/s40461-019-0078-y
Fan, X., Policy-Driven Development and the Strategic Initiative of One-Million Enrollment Expansion in China’s Higher Vocational Education (January 08, 2020) https://journals.sagepub.com/doi/full/10.1177/2096531120903879
documents.worldbank.org
unicef.org
afdb.org
ec.europa.eu
cies2020.org
انتهای پیام
دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ