غم زلزله بم هنوز تمامی ندارد

۵دی هرسال یادی است از ثانیه هایی که مردمان دیار شرق کرمان زیر خاک رفتند و با آن یکی شدند سال ها از آن روز می گذرد و هر بار که تکرار میشود غم عمیق این مردم با تمام مشکلات حل نشده بیرون ریخته می شود همه می دانند سینه هر یک از آن ها داغی را بار می کشد و دردی نهفته در وجودشان خانه کرده است، امامساله این است که ۱۵سال از این واقعه  گذشته و تازه آشکار شده که این مردم هنوز یاد نگرفته اند چگونه با غم خود کنار بیایند و آسیب های پس از زلزله هنوز ادامه دارد.

به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین استان کرمان، با توجه به این که زلزله بم آسیب های زیادی را به دنیال داشته و ممکن است موج افسردگی در این شهر فراگیر باشد به سراغ وضعیت کنونی این مساله در این شهرستان رفتیم که زینب سرحدی مدیر گروه سلامت روان دانشگاه علوم پزشکی بم به خبرآنلاین درخصوص وضعیت درمان روانی بم توضیح می دهد: در حال حاضر در شهر بم بیمار یابی با انجام فرآیندهای غربالگری در زمینه شناخت بیماری های اعصاب و روان در همه مراکز بهداشت توسط پرسشنامه هایی در حال انجام است به همین دلیل نمی توان فرض را بر این گرفت که بیماری های روانی تا به حال در جریان بوده اند و هیچ برنامه ای برای آن ها وجود نداشته است بلکه می توان حتی فرض را بر این بگیریم که این بیماری ها وجود نداشته اند و الان رو به افزایش هستند، در همین راستا نمی توان هنوز تصمیم و یا نظر قطعی در این خصوص ارائه داد .

به ازای هر ۴۰هزارنفر یک کارشناس سلامت و روان جذب هر دانشگاه می شود که ما در این زمینه کمبودی نداریم ولی هنوز انگ بیماری روانی در جامعه وجود دارد و مردم نسبت به آن واکنش دفاعی دارند برای همین ممکن است کمتر به سراغ درمان بروند، اما با این وجود  با توجه به آمارهایی که غربالگری ها نشان می دهند مردم نسبت به گذشته از خدمات روانشناختی استفاده بیشتری می کنند. مثبت بودن فعالیت کارشناسان سلامت و روان هم باعث شده که مردم به این مسیر جذب شوند ولی هنوز هم انگ بیماری روانی در جامعه جریان دارد و نیاز به پرداخت بیشتری برای حذف شدن دارد.

از آنجایی که حدود ۵/۲۳ درصد از مردم کشور از اختلال روانی رنج می برند، سرحدی می گوید: در بم هم با وجود این که پژوهش خاصی در این زمینه انجام نشده اما سوای کل کشور نیست و متاسفانه نشانه های آن در بین مردم دیده می شود و می توان احتمال داد که امار افراد با بیماری های اعصاب و روان در بم زیاد است اما مساله این است که هنوز هیچ پژوهشی در این مورد خاص انجام نشده است. در بم مشکل کمبود بیمارستان برای بیماری های اعصاب و روان ،کمبود تخت در همین بیمارستان و همچنین کمبود روانپزشک وجود دارد. اما باید در نظر داشت که مرکز سلامت جامه نگر در بم دایر شده که برای بیمارهایی با مشکلات روانی تمهید شده است. در این مرکز برنامه ای مشارکتی مراقبه ای انجام می شود، به این صورت که با پنج نفر از پزشک های عمومی شهر و یکی از روانپزشکان قرارداد بسته شده تا افراد بیماری که تاحدودی تشخیص اختلال روانی روی آن ها داده شده به روانپزشک ارجاع داده شوند تا مراحل بهبودی آن ها فراهم شود. خدماتی از این قبیل زیاد بوده است اما مساله اصلی این است که حجم آسیب زلزله زیاد بوده است.

علیرضا اشرف زاده رییس اداره بهزیستی بم در خصوص وجود بیماری افسردگی بین مردم این شهر به دلیل فاجعه زلزله می گوید: ۶ مرکز مشاوره در بم به صورت خصوصی وجود دارد که در حال فعالیت هستند و تعداد روانشناس های این شهرستان متناسب با سرانه کشوری است. به دلیل این که از چند سال گذشته تعداد کم مراکز را افزایش داده ایم به همین دلیل مشکل از حاد به مزمن تبدلی نشده است و توانسته ایم از افزایش افرادی که مشکل بیماری های روحی روانی دارند پیشگیری کنیم تا بدتر نشوند.در گذشته ما شاهد افزایش ازدواج های بدون شناخت بودیم و چون دختر خانواده به دلیل از دست دادن خانواده اش تنها شده بود مجبور به ازدواج می شد و به تبع آن طلاق هم افزایش پیدا کرد ولی الان نسبت به سال وقوع زلزله این وضعیت در حالت بهتری قرار دارد علاوه بر آن اگاهی مردم هم در این خصوص بالا رفته است.

اشرف زاده از بالا رفتن آسیب های اجتماعی هم می گوید: همسرآزاری و طلاق جدای از زلزله مسایلی هستند که در بم وجود دارند ولی دیگر نمی توان آن ها را بست به زلزله داد هرچند ممکن است در همان سال ها تعداد این اتفاقات  نسبت به مناطق دیگر زیاد بوده اما در حال حاضر درصد آن کمتر شده است. به طور کل همه مشکلات اجتماعی را نمی توان به زلزله ربط داد و در همه کشور این موارد دیده می شوند مواردی مثل اعتیاد ممکن است ریشه در زلزله داشته باشند اما سال ها از این اتفاق گذشته است هرچند که اعتیاد در بم زیاد شده است و تازگی ها شنیده ایم که ارگ جدید بم و همچنین قسمتی از خودرو سازی تعطیل شده و کارگر ها بیکار شده اند که باعث بالا رفتن آمار معتادین در بم شده و می شود به همین دلیل  آینده خوبی برای بم با این روند دیده نمی شود. بیماری های اعصاب و روان هم رو به رشد هستند، مرکز بیماری روانی در شهرستان وجود دارد اما آمار بیماران رو به افزایش است و می تواند از آسیب های زلزله باشد ولی تحقیقات بیشتری باید برای دلیل آن انجام شود.هر چند در خصوص خدمات دهی در این زمینه همه استاندارد های کشوری رعایت می شود و بهزیستی رسالت خودش را در زمینه آموزش به خانواده ها و همسران را انجام می دهد و هر روز بهتر از قبل در حال فعالیت است.این مقام مسوول در خصوص تعداد کم روانپزشکان در شهر هم نظر مثبتی دارد.اشرف زاده در کلام اخر خود تاکید به آموزش دهی در همه مسایل در شهر بم دارد و ادامه می دهد: مردم بم در زمینه های روحی روانی، زناشویی، فرزند پروری و همسر داری و… واقعا نیازمند به آموزش دهی هستنداما اعتبارات کم است در حالی که اشتیاق مردم در خصوص بالا رفتن آگاهی شان بالا است.

حکیمه خلیلی معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی در خصوص وجود بیماری های روان پزشکی می گوید: در بیماری های روانی باید بینش، فرهنگ و آموزش مردم را در نظر داشت علاوه بر این باید علایم را از بیماری منفک کرد. یعنی فرضا یک نفر باید ۱۰ مورد از علایم یک بیماری را داشته باشد تا بیمار شناخته شود، در دنیا ۴۸درصد مردم علایم افسردگی دارند. اصل مهم در بیماری های روانی آموزش است یعنی فرد در مرحله اول باید بداند که بیمار است بعد از آن تازه درمان آغاز می شود که در اکثریت موارد بیمار قبول به وجود بیماری اش نمی کند.اگر بخواهیم میزان آمار بیماری های روحی روانی را در بم داشته باشیم نیاز به یک پژوهش کلی و بانک اطلاعاتی داریم به همین دلیل نمی توان گفت هر خیابانی نیاز به روانپزشک دارد، در واقع مهمتر از روانپزشک، روانشناس است تا سیر حالات بیماری های روحی روانی مشخص شود. در حال حاضر شرق استان ۴روانپزشک دارد که ۳نفرآن ها در بم هستند و یک نفر در ریگان که خیلی از شهر های کشور هم از وجود همین تعداد محروم هستند، وزارت خانه پس از شنیدن از وضعیت روحی و روانی مردم بم تعداد روانپزشک های شهر را افزایش داد. درمان روحی مردم نیاز به زیرساخت قوی دارد و منحصر به تعداد روانپزشک نیست و این تعداد برای شهر بم کافی است.

خلیلی در خصوص تعداد تخت های بیمارستان اعصاب و روان می گوید: یکی از مشکلاتی که در این بیمارستان ها وجود دارد این است که به جای بیمارهای اعصاب و روان معتادین در حال ترک در این بیمارستان بستری می شوند و در بین آن ها بیمارهای اعصاب و روان دیده نمی شود. با این وجود در حال افزایش خدمات بیمارستان هستیم. این مقام مسوول در خصوص طرح در حال آماده سازی در زمینه شناخت بیماری های روحی روانی می گوید: طرح تحقیقاتی در قالب پرسشنامه از طرف دانشگاه علوم پزشکی برای فراهم کردن بانک اطلاعاتی بیماری های روحی و روانی پس از زلزله در بین مردم شهر بم در حال انجام است تا بتوانیم آمار درستی از این اتفاق را دست داشته باشیم.

۴۶