عدم احساس مسئولیت نخبگان، درد امروز جامعه است

حجت‌الاسلام دکتر احمد ترابی در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: حل مسائل مختلف اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی نیازمند مطالعه علمی و شناخت زیرساخت‌ها و زمینه‌ها و راهکارها است و اقدامات سطحی و صوری و مقطعی مشکلی را حل نمی‌کند و متأسفانه در بسیاری از زمینه‌ها اقدامات اصلاحی ما، غیربنیادی و مطالعه نشده و غیر جدّی است.  برای این که مقصودم را برسانم این خاطره را مطرح می‌کنم که در گفت وگو با یکی از مسئولان شاخص و سرشناس فرهنگی و سیاسی از ایشان پرسیدم اگر مشکلات فرهنگی، اجتماعی و سیاسی ما را به ۵ عامل زیر بنایی ارجاع دهیم و بخواهیم برای آن ۵ عامل، یک منشأ یا راه برون رفت تعریف کنیم، آیا می‌دانید آن امر بنیادی چیست و چگونه باید آن را تأمین کرد تا به حل سایر مسائل نایل آمد؟ ایشان که فرد صادق و دقیقی بود بی‌تأمل گفت: تا کنون به این موضوع فکر نکرده‌ام‌!

وی افزود: معنای سخن ایشان برای من این بود که نخبگان جامعه با وجود تلاش برای خدمت و حل مسائل مردم، هرگز فرصت ریشه‌یابی مسائل را نداشته و به ریشه‌یابی اختلال‌ها و نارسایی‌ها در ابعاد مختلف نمی‌پردازند و در نتیجه اساساً احساس نیاز به هم‌اندیشی و بهره‌گیری از ایده‌ها و طرح‌ها را ندارند و معمولاً به نظرخواهی از جمع محدودی از همفکرانی بسنده می‌کنند که نمی‌توانند از منظرها و ساحت‌های مختلف به موضوعات بنگرند.

دانشگاهیان و رشته‌های تخصصی باید برای حل مسائل کشور، طرح و ایده داشته باشند

 ترابی تصریح کرد: حدود ۱۵ تا ۲۰ سال است که در مورد این مسأله می‌اندیشم، مطالعه می‌کنم و در نشست‌های هم‌اندیشی دانشگاهیان مطرح می‌کنم تا مگر به پاسخ برسم. سال‌های زیادی در مراکز مختلف دانشگاهی حتی در سطح کشور فعالیت کرده‌ام و بنیانگذار نشست‌های هم‌اندیشی استادان در دانشگاه‌ها هستم. اگر بخواهیم روزی به راه حل بنیادی مسائل کشور و نظام دست پیدا کنیم  باید دانشگاه‌ها و حوزه‌ها و رشته‌های تخصصی برای مسائل مملکتی حرف نو داشته باشند و این حرف نو مرزش، صداقت، منافع ملی و البته اصول اعتقادی و فرهنگی است و نه منافع حزبی، گروهی یا صنفی.

مسئول شورای استانی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌های خراسان رضوی با اشاره به اینکه «باید همّت اصلی مراکز علمی و فرهنگی ما پاسخ به نیازهای نظام اسلامی باشد»، عنوان کرد: دانشگاهیان ما باید همواره به این موضوع بیندیشند و ذهن و فکرشان درگیر شناسایی راه‌های کوتاه‌تر، سریع‎تر و دقیق‌تر باشد، به گونه‌ای که مقالات علمی و پژوهشی، سمینارهای علمی، کارگاه‌ها و هم‌اندیشی‌ها معطوف به یافتن راهکارهای اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی برای تعالی بخشی به نظام سیاسی، علمی و اجتماعی باشد.

وی افزود: تا کنون تلاش زیادی کرده‌ام تا روح هم‌اندیشی و نگرش بنیادی به حل مسائل کشور را در محافل علمی و دانشگاهی تهییج و تقویت کنم امّا متأسفانه متوجّه شده‌ام که معمولاً افراد علمی هم بیش از مردم معمولی چیزی را پیشنهاد نمی‌دهند و اساساً به جای پیشنهاد، فقط بلدند انتقاد کنند آن هم نه انتقادهایی متفاوت و تأمل برانگیز، بلکه همان انتقادهای روزمرّه که دهان به دهان مردم عامه می‌چرخد و گاهی سرخط آن به آن طرف آب باز می‌گردد. این خیلی ناپسند و نا خوشایند است که ما برای اظهار تأسف هم بگوییم «I am sorry» یعنی زبان گویشی و اندیشه‌ای خودمان را فراموش کرده باشیم و دنبال پیدا کردن لغت بگردیم. البته اگر این مشکل فقط در لفظ می‌بود قابل اغماض و گذشت بود. ولی اگر به جای فارسی اندیشیدن، انگلیسی و اروپایی و آمریکایی بیندیشیم، یعنی استقلال و هویت فکری خود را فراموش کرده باشیم و ابتکار و خلاقیت خود را در تطبیق آموخته‌ها با نیازهای بومی نداشته باشیم و در دانش سیاسی، علوم اجتماعی، تربیتی، فرهنگ و هنر مقلّد صرف باشیم و حرفی از خود برای زدن نداشته باشیم، کار مشکل می شود و جامعه در جا می‌زند و مشکلات انباشته می‌شود. همین می‌شود که هست، همه از دیگران طلبکارند، غافل از این که هر فردی به نوبه خود گام بایسته را بر نداشته و به همین دلیل با ایستایی و نا کارآمدی در برخی زمینه‌ها و رشته‌ها روبرو هستیم.

ترابی با بیان اینکه «تولید علمی وفکری نداریم»، تصریح کرد: چند سال است که رهبری معزز نظام اسلامی، برای برون رفت از مشکلات اقتصادی و شرایط تحریم، اقتصاد مقاومتی را مطرح کرده‌اند. من از شما می‌پرسم در این چند سال چند سمینار جدّی دانشگاهی برای بررسی این موضوع و ارائه ایده‌های کاربردی در سطح دانشگاه‌های کشور برگزارشده است؟

یکی از مشکلات جامعه، عدم احساس مسئولیت نخبگان است

ترابی خاطر نشان کرد: کارها و برنامه‌ها باید با آینده‌نگری انجام شود، اگر بخواهیم کارها را روزمره و مقطعی انجام دهیم، مسأله را در حد کوچک و خرد انجام داده‌ایم و مشکلات برای درازمدت حل نخواهد شد. بسیاری از مسئولان مملکتی و متفکران دانشگاهی ما به کارها در حد اورژانس نگاه می‌کنند و قدم بعدی را نمی‌بینند و خدانکند که احساس مسئولیت نکنند. درد بی‌درمان ما همین عدم احساس مسئولیت است. نباید تنها روبنای مشکلات اجتماعی حل شود، قوه قضاییه، مسائل اقتصادی، انتخابات مجلس و انتخابات ریاست جمهوری همه دارای کاستی‌های جدّی هستند که به آن‌ها فکر نمی‌شود.

مسئول شورای استانی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌های خراسان رضوی با اشاره به اینکه «برای پرهیز از کلی گوئی، موضوع انتخابات مجلس را یاد آور می‌شوم»، گفت: مجلسی که نمایندگانش در دور بعد به دلیل تخلفات اقتصادی و اجتماعی ردّ صلاحیت شوند حکایت از دو مشکل دارد. یک، عدم صلاحیت واقعی آنان و عدم تشخیص درست مردم که ناشی از پروسه ناصحیح معرفی کاندیداها و شرایط و ضوابط کاندیدا شدن افراد است و مورد دوم، عدم نظارت به موقع بر نمایندگان و سوء استفاده از مصونیت‌های پارلمانی است. این مصونیت‌ها برای حفظ حریت نمایندگان در انتقاد از تخلفات دولتمردان است نه برای ارتکاب خلاف.

وی ادامه داد: اینکه در هر شهر و روستا هر کسی با هر میزان توانمندی، فهم وکارآیی بتواند کاندیدای نمایندگی مجلس شود، برای حفظ ظاهر آزادی خوب است ولی برای قانونگذاری و حل مسائل کشور خوب نیست. کسی که می‌خواهد نماینده مجلس شود باید از نظر مراتب علمی و انجام فعالیت‌ها و خدمات اجتماعی، نوعی امتیاز و کارآمدی داشته باشد و رزومه علمی و عملی او باید ممتاز باشد نه این که با بی‌باکی، پرحرفی، پرادّعایی و وابستگی به قبیله و شهر و روستا مورد توجّه مردم قرار گیرد. قطعاً همه نمایندگان از این قبیل نیستند ولی درصد چنین نمایندگانی هم کم نیست.

ترابی تشریح کرد: نمایندگانی که برای اثبات کارآیی خود، مجموعه‎های دولتی را  به ساخت مراکز درمانی در مکان‌هایی وادار  کرده‌اند که نه پزشک و پرستاری حاضر است آنجا برود و نه بیماری. آن ساختمان‌ها باطل و معطل مانده است، نمایندگانی که هنرشان اعمال فشار بر وزارتخانه‌هاست تا رئیس دانشگاه و مسئولان ادارات را به نفع دوستان و آشنایان آنان تغییر دهند تا در دور بعد بتوانند از امکانات و نفوذ آنان به نفع خود استفاده کنند. نمایندگانی که غذا می‌دهند و پول‎های کلان خرج می‌کنند تا رأی بیاورند و لابد برای رضای خدا خدمت کنند. اگر براستی جنگ بود و باید برای دفاع از این مرزو بوم به جبهه می‌رفتند، کدامیک از آنان حاضر بودند پول خرج کنند تا آنان را به جبهه ببرند.

وی ادامه داد: هیچ کس برای جبهه رفتن پول خرج نمی‎کند و پارتی بازی و باند بازی نمی‌کند. چون در جبهه پست ومقام و رانت تقسیم نمی‌کنند. ولی برای نمایندگی مجلس خرج می‌کنند، شام می‎دهند، ضیافت می‌گیرند و سرمایه‌دارها، سرمایه می‌گذارند، چرا؟ چون در ذهنشان این است که سرمایه دو چندان و گاهی صد چندان باز می‌گردد. آیا چنین افرادی شایستگی قانونگذاری و نظارت بر حسن اجرای قوانین را دارند. آیا آرایی که خریداری می‌شوند حاضر به شفافیت آرا و شفافیت دارایی و شفافیت عملکرد خواهند شد. خیر در چنین مجالسی با چنین نیروهایی شفافیت رأی نمی‌آورد. اگر گفتم سرخط نارسایی‌های کشور به چند عامل اصلی باز می‌گردد، یکی از آن‌ها قطعاً موضوع اخیر، یعنی مجلس و انتخابات مجلس و مهمتر از آن انتخاب رئیس جمهور است.

عدم شفافیت، به دانشگاهیان اجازه فکر کردن نمی‌دهد

مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌های خراسان رضوی با بیان این اینکه «اگر هر کسی هرکاری کرد، باید چیزی شبیه یک تابلوی بزرگ باشد تا حرف‌ها و کارها در آن نشان داده شود»، گفت: اندیشه‌های مثبت، نوآوری‌ها و ایده‌های راهگشا همه و همه باید به نام ارائه دهندگان آن ثبت شود چنان که پارتی‌بازی‌ها، اعمال فشار افراد و گروه‌ها برای جذب استاد و نیرو به مجموعه‌ها و… باید به نام افراد توصیه کننده ثبت شود و اگر رسماً چنین جایگاهی وجود ندارد خوب است به صورت یک نهاد مردمی این شفاف سازی صورت گیرد تا مگر نیروهای خدوم از نیروهای فرصت طلب بازشناسی شوند. اگر این اتفاق بیفتد دیگر کسی به خودش اجازه نمی‌دهد که قانون را دور بزند. اگر شفافیت باشد، من به عنوان یک مسئول فرهنگی، هرکاری را انجام دهم، بدون هیچ پوششی در معرض عموم قرار خواهم داد.

وی تاکید کرد: چرا من به عنوان استاد باید ناراحت باشم از اینکه صدا و تصویر من در کلاس دانشگاه ضبط شود. یا سست سخن می‌گویم یا تخصص ندارم و خارج از کلاسم حرف می‌زنم. من کسی را متهم نمی کنم و خودم را می‌گویم که به دانشجوی خودم در کلاس درس معارف اجازه می‌دهم به جای یک گوشی تلفن همراه با ۱۰ گوشی حرف‌های مرا ضبط کنند و من برخودم لازم می‌دانم پاسخگوی محتوای مباحث و مواضعی باشم که به نسل مخاطب منتقل می‌کنم. کلاس درس و جلسات سخنرانی و کنفرانس‌ها و هر مطلبی که به شکل عام مطرح می‌کنم، سرّی و پنهانی نیست مگر سخنی که به امانت نزد یک فرد می‌گذارم و از او می‌خواهم حفظ امانت کند. ولی کلاس درس و جلسات دانشگاه محفل سرّی و خصوصی من نیست، فرصتی است که نظام اجتماعی و علمی کشور با صرف هزینه‌های گزاف در اختیار من گذاشته است تا من نسلی را برای مدیریت آینده کشور رشد دهم. حال چه باک از اینکه برمن نظارت کنند تا سست نگویم و توان‌ها را به بازی نگیرم.

مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌های خراسان رضوی اظهار کرد: جالب است که در همه سطوح اجتماعی کسانی هستند که از شفافیت پرهیز دارند و معمولاً یا عموماً، اینان کسانی هستند که خود را پاسخگوی رفتار، گفتار و عملکرد خود نمی‌دانند و یا می‌دانند که بیراهه می‌روند و نگران از افشا شدن هستند. اگر براستی شفافیت در سازمان‌ها، نهادها و ادارات ما نهادینه شده بود امروز ما شاهد یک مسئول بلند پایه قضائی نبودیم که بیست سال مسئولیت برخورد با مفسدان را بر عهده داشته ولی اکنون معلوم می‌شود. او خود مفسدی بزرگ، بلکه پشتوانه مفسدان بوده است. مملکت‌داری به این شکل صحیح نیست. عده‌ای آدم فرصت‌طلب داریم که هر روز پول را به یک طرف می‌برند و تنها برای سود خود کار می‌کنند.  مملکت‌داری با نصیحت‌ و موعظه نمی‌شود، باید راه‌ها را طوری تنظیم کرد که مفسدان و متخلفان نتوانند به آسانی و با این حجم بزرگ تخلف کنند.

ترابی خاطرنشان کرد: یکی از وظایف اصلی نظام‌های سیاسی و حکومتی، تقسیم عادلانه منابع بین مردم است. اگر درست عمل می‌کنیم نباید از نظارت بترسیم. یکی از نشانه‌های عدم سلامت جامعه، ترس از شفافیت است.

انتهای پیام